SON DÖNEMDE ana akım medyanın çoğu, “Rusya'nın neden Ukrayna'ya saldırmak üzere olduğuna” odaklanıyor. Bu kanallar, Rusya'yı Ukrayna'yı işgale kışkırtmanın ABD için önemli avantajlar sağladığı gerçeğini dikkate almayı reddediyor. ABD medyası, Biden yönetimi ve Kongre'deki ABD savaş şahinleri, Putin ve Rusya'yı işgalden caydırmaya çalıştıklarını söylüyorlar. Ama sözleri ve eylemleri arasında büyük bir uyumsuzluk var. Bol miktarda kanıt, ABD ve NATO'nun Ukrayna’da bir çatışma istediğini gösteriyor. Yeter ki bu, Rusya ile Ukrayna arasında geçen ama ABD-NATO’nun kenarda durabildikleri, yangını silahla besleyebildikleri ve o arada kendi hedeflerini gerçekleştirebildikleri bir vekalet savaşı olsun.

 Peki böyle bir savaşta ABD/NATO'nun söz konusu hedefleri neler olabilir?

ABD siyasi elitleri, savaş şahinleri ve askeri-endüstriyel kompleksinin Rusya'nın Ukrayna'ya saldırmasından yana olmasının en az 10 nedeni var:

1. NATO'nun yeniden toparlanması ve ABD hegemonyasının güçlendirilmesi 

Son yıllarda - ve özellikle Trump'tan bu yana - NATO'nun bazı üyeleri, ABD'nin eskiden olduğu gibi ittifak için güvenilir bir ortak olup olmadığını sorguluyor. Fransa ve şimdi Almanya gibi ülkelerin giderek artan şüpheleri var. AB içinde, birliğin kendi savunması ve stratejisiyle kendi yolunu çizmesi gerektiğine dair sesler yükseliyor. Çin, AB ve NATO ülkelerine büyük ekonomik açılımlar yaptı. Avrupa ve Çin şu anda birbirlerinin ya birinci ya da ikinci en büyük ihracat/ithalat partnerleri. Avrupa'nın önde gelen devlet liderleri, ABD'nin kendilerini Ukrayna'da en azından ekonomileri üzerinde çok ciddi etkileri olabilecek bir çatışmaya sürüklemesi konusunda çok gerginler. Hem de Avrupa ekonomisinin son iki yıldır Covid-19’un getirdiği durgunluktan çıkmak için mücadele ettiği bir zamanda. Ayrıca ABD'nin Ortadoğu'daki sicili onları duraksatıyor. Zira ABD orada çok az şey başardı, bölgeyi karmakarışık bir hale getirdi ve ardından siyasi hedefini Çin'e kaydırmak üzere bölgeden çekildi. Üstelik NATO’nun Avrupalı müttefikleri kendi aralarında oldukça bölünmüş durumda. Doğu Avrupalılar, NATO'ya yeni eklenenler olarak, daha fazla silah ve birlik umuduyla ABD'yi takip ediyor. Fransa ve Almanya gibi büyük oyuncularsa o noktada değil. ABD'nin Ukrayna'da bir çatışma provokasyonu başarısız olursa, bunun Batı Avrupalı NATO devletleri için siyasi ve ekonomik riskleri hayli yüksek olur.

2. Avrupa’ya Rus doğalgazı yerine ABD doğalgazı

Almanya'nın Rusya ile oluşturduğu Kuzey Akım 2 boru hattını iptal etmesini sağlamak; bunun yerine Avrupa’nın ABD gazını almasını sağlamak; böylece ABD'nin Avrupa'ya doğalgaz ihracatını artırırken ABD’de yerel gaz fiyat artışlarını haklı çıkarmak üzere ülkede bir arz sıkıntısı yaratmak da [Rusya-Ukrayna savaşından beklenen hedefler arasında sayılabilir.]

Almanya, ABD’yi takip etmenin Ukrayna'da başka bir bataklığa yol açmayacağından çok emin değil. Yeni başbakan Olaf Scholz, bu ihtimal konusunda özellikle gergin. Karşısında, dolaylı da olsa, Ukrayna'ya karışma konusunda önemli bir kamuoyu muhalefeti var. Alman sermayedarlar da Rusya'dan gelen Kuzey Akım 2 doğal gaz boru hattının kaderi konusunda bölünmüş durumda. Almanya'nın acilen doğalgaz arzına ihtiyacı var. Rus gazı, ABD doğalgazını satın almaktan daha az maliyetli. Yıllardır ABD, Almanya'ya Kuzey Akım 2'yi durdurması ve ABD'den sıvılaştırılmış doğalgaz alması konusunda baskı yapıyor. ABD doğalgazı, Almanya için hem doğalgaza daha yüksek fiyat ödemeyi hem de oldukça pahalı yeni liman tesisleri inşa etmeyi gerektiriyor. ABD petrol şirketleri, ABD'deki doğalgaz arz fazlasını boşaltmak için gazı dışarıya satmak istiyor. Bu, sadece Almanya'ya satıştan yüksek kâr elde edilmesini sağlamakla kalmayacak, aynı zamanda ABD şirketlerinin iç pazarda arz sıkıntısı yaratarak fiyatları yükseltmesine olanak tanıyacak. Çoğunluğu büyük petrol şirketlerine ait olan ABD gaz birlikleri, bir kazan-kazan kârının tadını çıkaracak. Ukrayna'daki çatışmanın perde arkasında, 1960'lardan bu yana hemen hemen her Amerikan askeri macerasında parmağı olan ABD petrol şirketlerinin karartısı var.

3. Baltıklar ve Doğu Avrupa’ya daha fazla asker

ABD'de, Doğu Avrupa (Polonya, Romanya) ve Baltık ülkelerini (Estonya, Letonya, Litvanya), oralara nükleer silah yerleştirmek de dahil olmak üzere sonuna kadar silahlandırmak isteyen siyasi güçler var. Bölgedeki hükümetler, bu ABD savaş şahinleriyle ittifak yapmaktan çok mutlular. Zira bu, ABD'den yeni büyük fonlar, daha fazla ABD silahı, ordu ve ekonomiye (ve şüphesiz politikacıların ceplerine de) daha fazla destek anlamına geliyor.

4. Ukrayna’dan daha fazla ekonomik taviz

ABD imparatorluğu karşılıksız yardım yapmaz. ABD'li yatırımcılar ve şirketler, 2014 sonrasında Ukrayna ekonomisine derinden nüfuz ettiler. Ekonominin kilit sektörlerindeki hemen tüm eski Ukrayna şirketini finanse ettiler, satın aldılar veya başka bir şekilde kontrol ettiler. Biden'ın oğlu, ABD siyasi seçkinlerinin Ukrayna’ya ait şirketlerin yönetim kurullarında yer alan tek yeni nesil temsilcisi değil. ABD Ukrayna'ya daha fazla fon ve silah sağladığında buna karşılık olarak bir bedel tanımlayacak. Ukrayna ekonomisi ve bankacılık sistemi üzerindeki etkisini daha da derinleştirecek. ABD'nin ekonomik imparatorluk biçimi, sömürge seçkinlerini ekonomik pastanın büyük parçasını kendileriyle paylaşarak bütünleştirdiği için, Ukraynalı seçkinler onları memnuniyetle karşılayacaktır.

5. Moldova’da ABD hakimiyeti

Ukrayna'da askeri çatışma çıkması durumunda ABD ve saha istihbarat servislerinin (CIA, Devlet vb.) bir şekilde Moldova'ya da yöneleceği kesin. Moldova, güneybatı Ukrayna ile Romanya arasında yer alan küçük bir devlet. Yıllardır ülkenin yarısını yöneten Rus destekli güçler ile diğer yarısını yöneten Batı yanlısı güçler arasında huzursuz bir ateşkes var. ABD bunu değiştirmeye ve ülkeyi tam bir Batı yanlısı hegemonyaya dönüştürmeye çalışacak.

6. Belarus ve Kazakistan'ı istikrarsızlaştırmak için bir gerekçe

ABD istihbaratının ve ilgili güçlerin hem Belarus'ta hem de Kazakistan'da son zamanlardaki halk gösterileri ve protestolarına derinden dahil olduğunu düşünmek saflık olur. Ancak ABD’nin en azından Rusya ile ekonomik ve siyasi olarak yakın ilişki içinde olan bu ülkelerdeki Rus karşıtı muhalefetin boyutunu test etmeye çalıştığı söylenebilir. Rusya, bu ülkelerde hükümetlerin, özellikle şiddetli ayaklanmalara ulaşan gösterileri bastırmasına yardımcı oldu. ABD, Ukrayna'yı tamamen NATO'ya “çevirirse”, o zaman Rusya sınırlarındaki Belarus ve Kazakistan'ı istikrarsızlaştırma çabalarını yoğunlaştıracaktır. Böylelikle bu ülkeler, 2014 ile başlayan ve şimdi 2022'de doruğa ulaşan “Ukrayna şablonu”nu takip eden, bir sonraki 'Ukrayna benzeri' hedefler olacaktır.

7. Demokrat Parti için seçime hazırlık 

Ukrayna gibi bir dış politika sorununun görevdeki cumhurbaşkanı ve partisi (Demokratlar) için potansiyel avantajları göz ardı edilemez. Zira Ukrayna, Biden ve partisinin Kasım 2022’deki seçimler öncesinde “sert görünmelerine” imkan veriyor. Bu da ABD ile doğrudan bir çatışmaya yol açmadığı sürece, “Rusya ile sertleşen” partiye her zaman bir seçmen desteği sağlayacak gibi görünüyor. Ukrayna klasik bir ABD “vekalet savaşı” olasılığıdır. Bir başka ülkenin (Ukrayna) sahasında askerleriyle ve/veya NATO kuvvetlerinin koruması altında belli bir mesafeden savaşmayı tercih ettiği türden bir vekalet savaşı.

8. Yeni tehdit ve ABD savunma bütçesinde artış

[Ukrayna savaşı,] Kongre'nin ABD savunma bütçesinde 778 milyar dolara ek olarak daha fazla artışı onaylamasını sağlayabilir. 

ABD'nin Ortadoğu'daki savaşları sona erdi. Asya'da Çin'e karşı koymak için yeni teknolojik silahlar ve kuvvetler oluşturmak zaman alacak. Avustralya'ya en son ABD nükleer denizaltılarını sağlama anlaşması böyle bir örnek. Ukrayna'da bir vekalet savaşı, ABD askeri-sanayi kompleksi (MIC) yararına savunma harcamalarını azaltmamak ve aslında onu daha da artırmak için uygun bir “geçici” mazeret işlevi üstlenecek. ABD savunma harcamaları açıkça kontrolden çıktı. Pentagon'un tek başına harcaması şu anda 778 milyar dolar ve ABD'nin Orta Doğu'dan çekilmesinden sonra bile artmaya devam ediyor. Diğer hükümet departmanları (Enerji, Devlet, AEC, Ulusal Güvenlik, CIA, NSA, DARPA, vb.) da dahil edildiğinde, toplam ABD savunma harcaması yılda 1 trilyon doların üzerinde.

MIC, savunma harcamalarındaki kesintileri önlemek için ABD’yi bir savaş bittiğinde hemen bir başka savaşa teşvik eder. Seksenlerin sonları / doksanların başında SSCB çöktüğünde, ABD için yeni askeri bete noir [düşman] Saddam Hüseyin oldu. Bu, 1991'deki Birinci Körfez Savaşı'nı ateşledi ve sonrasında [MIC] savaş harcamalarına devam ederken ABD'nin dikkatini Ortadoğu'ya çevirdi. ABD'nin 1990'larda Somali'ye ve Balkanlar'a müdahalesi bunu devam ettirdi. Bir sonraki “aranan” düşman, 11 Eylül saldırısının ardından 'Terörist Tehdit' oldu. Bu, Irak, Afganistan, Libya, Suriye'deki savaşlar ve Yemen'deki ABD vekalet savaşı da dahil olmak üzere, sonraki yirmi yılda savunma ve savaş harcamalarını daha da artırdı. Şimdi ABD Ortadoğu’daki “doğrudan savaşlar”dan çekildi; savaş harcamalarını sürdürmek için yeni bir düşmana ihtiyacı var. Çin'i hedef haline getirmek zaman alacak. İşte bu arada Ukrayna ve Rusya savaşı, Kongre'nin ABD “savaş makinesi” askeri-sanayi kompleksine dolar akıtmasını sağlamak için bulunmaz fırsat sunacak.

9. Venezuela, Nikaragua ve Küba üzerinde daha fazla baskı 

[Ukrayna’daki savaş, ABD için Latin Amerika’da] Rusya yanlısı ülkelerin (Venezuela, Nikaragua ve Küba) peşine düşme üzere önemi bir mazeret de sunacak.

Ukrayna'da Doğu Avrupa'daki ABD ve NATO müttefikleri tarafından finanse edilen ve desteklenen uzun süreli bir çatışma, sonunda çatışmanın diğer 'vekil' ülkelere yayılmasına yol açabilir. Rusya için bu vekil ülkeler Venezuela, Küba ve Nikaragua demek. Ukrayna'da bir savaş göz önüne alındığında, ABD'deki savaş şahinleri, ABD istihbaratı ve hatta belki de özel harekat kuvvetleri tarafından yenilenen istikrarsızlaştırma çabalarıyla bu ülkelerin peşine düşmek için “haklı bir gerekçe” bulacaklar.

10. ABD silahlarının Rusya’ya karşı test edilmesi

[Yine Ukrayna savaşı,] en modern ABD silahlarının Rus kuvvetlerine ve Rus silahlarının da ABD'ye karşı etkinliğini sahada doğrudan Rusya ile karşılaşmak zorunda kalmadan test etme; Rusya'nın siber kapasitesinin durumunu ortaya çıkarma imkanı sunacak.

Vekalet savaşları, ABD'nin yeni silahlarını üçüncü bir ülke savaş alanında test etmek için iyi bir gerekçe sağlıyor. Bu, yalnızca ABD taarruz silahlarının Ruslara karşı ne kadar iyi performans gösterdiğini değil, aynı zamanda Rus silahlarının ABD savunmasına karşı ne kadar iyi sonuç verdiğini test etmek anlamına da geliyor. Zayıflıklar kaçınılmaz olarak ortaya çıkıyor; silahların gelecekte başka yerlerde kullanılmak üzere yenilenmesine ve etkinliğinin yükseltilmesine imkan veriyor. ABD özellikle siber güvenlik silahlarını test ederken Rusya'nın kapasitesinin büyük bir kısmını sergilemesini hedefliyor. Bir başka hedef de ABD anti-zırh füzelerinin ne kadar iyi performans gösterdiğini ve ABD/NATO füzelerinin Rus füzesavar sistemlerine (S-500 gibi) karşı ne kadar iyi performans gösterdiğini test etmek.

Bazı Sonuçlar 

Yukarıdaki başlıkların tümü, Ukrayna ve Rus güçleri arasında doğrudan bir çatışma çıkması durumunda ABD için avantaj teşkil ediyor. Ukraynalılar insani ve ekonomik bedeli ödeyecek. ABD ve şirketleri ekonomik ve stratejik olarak fayda sağlayacak. Avrupa, çatışmanın kendi üzerindeki ekonomik etkileri veya büyük siyasi riskleri konusunda bir belirsizlikle arada kalacak.

ABD çıkarlarının son iki aydaki seyri, Ukrayna'da açık bir çatışma isteyen tarafın ABD olduğunu giderek daha fazla gösteriyor. Açık bir çatışma, ABD için tam bir kazan-kazan durumu. Stratejik, siyasi ve ekonomik olarak kazanılacak çok şey var: NATO üzerinde yeniden karşı konulmaz bir hegemonya kurmak; Rusya'yı Avrupa ekonomisinden çıkarmak ve Avrupa'yı ekonomik olarak Rusya’nın yerine ABD kaynaklarına daha da bağımlı kılmak; ABD'nin Ukrayna ekonomisi ve hükümeti üzerindeki etkisini ve kontrolünü derinleştirmek; ABD savaş şahinlerinin, Ukrayna gibi Rusya'yı sınırlayan diğer ülkeleri istikrarsızlaştırma taleplerini beslemek; Rusya'nın Latin Amerika’daki dostlarını hedef alan harcamaları ve operasyonları canlandırmak; Kongrede, ABD savunmasına ve savaşına daha büyük harcama onayı için gerekçeler yaratmak ve böylece, Çin'i hedef alan uzun vadeli birikim ve askeri harcamaları devreye sokmak; Rusya gibi sofistike bir rakibe karşı hem savunma hem de saldırı silahlarının etkinliğini gerçek bir operasyon tiyatrosunda test etmek…

Rusya ve Putin'in de Ukrayna'da açık bir çatışmadan yana olup olmadığını ya da batı medyasının Rus tehdidini abartıp ABD ve NATO'nun çıkarlarına hizmet etmek üzere 'yaklaşan işgal' davullarını çalıp çalmadığını zaman gösterecek.

Daha uzun vadede, ABD “son kartını” oynar ve Ukrayna'yı NATO'ya dahil edeceğini ilan ederse Rusya'nın işgal etmekten başka seçeneği olmayabilir. ABD böyle bir niyeti olmadığını söylüyor. Ama öyleyse, neden Ukrayna'nın gelecekte NATO'ya dahil olabileceğine ilişkin on yıl önceki beyanını geri çekmeyi reddediyor? Gelecek şimdi mi? Ukrayna'nın NATO'ya girmesine izin verilirse, Rusya için önümüzdeki on yıllar boyunca stratejik olarak “oyun biter”. Ukrayna’dakine benzer gelişmeler sonunda Belarus ve Kazakistan'da ve muhtemelen Moldova'da da meydana gelecek. Onları NATO'ya dahil etme çağrıları ve çabaları da benzer şekilde gelecek. Rusya kuşatılmış olacak. Bundan sonra artık daha kolay sindirilecektir. Her taraftan NATO devletleriyle çevrili bir durumda, muhtemelen süreci tam ölçekli bir nükleer silahsızlanma takip edecek.

Bu nedenle, bu satırların yazarı, Putin ve Rusya için NATO'nun Ukrayna'ya girmesini engellemenin bir 'kırmızı çizgi' olduğuna inanıyor. Rusya, çıkış yolu olmayan bir köşeye sıkıştırılırsa, büyük olasılıkla işgalden başka bir alternatif düşünmeyecek. Bu hemen gündemde değil. Ama asla olmayacak demek de değil.


Bu yazı, The World Financial Review’de 7 Şubat 2022 tarihinde “10 Reasons Why US May Want Russia to Invade Ukraine” başlığıyla yayınlandı. Belli bir bölümü çevrilen metinde editoryal düzenleme yapılmıştır.